DS Anh Thư
Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm niêm mạc phế quản, thường xảy ra nhanh và có thể biến mất ngay sau đó. Tuy nhiên, viêm phế quản cấp có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm nên người bệnh cần có những biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Viêm phế quản cấp là gì?
Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm các đường dẫn khí lớn của phổi, xảy ra phổ biến nhất trong cuộc sống hàng ngày. Tình trạng này gặp cả ở cả người lớn và trẻ em, bệnh có thể tự khỏi sau vài tuần và không để lại biến chứng gì.
Theo nhiều nghiên cứu cho rằng, viêm phế quản xảy ra ở khoảng 5% người lớn, 6% trẻ em mỗi năm. Bệnh xảy ra nhiều hơn vào mùa đông khi thời tiết chuyển rét.
Vì sao xảy ra viêm phế quản cấp
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh viêm phế quản nhưng chủ yếu là do các mầm bệnh truyền nhiễm và một số tác nhân bên ngoài, cụ thể:
Virus
Nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh viêm phế quản cấp thường do virus.Theo các nghiên cứu cho thấy khoảng 90% người lớn bị viêm phế quản cấp do virus gây ra. Một số loại virus gây ra cảm lạnh hoặc cảm cúm thông thường cũng có thể là nguyên nhân của bệnh viêm phế quản cấp tính.
Virus là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh viêm phế quản cấp
Vi khuẩn
Trong một số trường hợp hiếm hoi, nguyên nhân gây viêm phế quản cấp tính có thể do vi khuẩn. Thông thường trường hợp viêm phế quản cấp tính do vi khuẩn có thể phát triển sau khi người bệnh bị nhiễm virus. Một số vi khuẩn có thể gây bệnh là Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Bordetella pertussis Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae.
Chất gây kích ứng
Sinh sống, làm việc trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc hoặc hít các chất kích ứng như khói, khói bụi hoặc khói hóa chất có thể gây viêm khí quản và ống phế quản. Điều này có thể dẫn đến bệnh viêm phế quản cấp.
Ngoài ra, viêm phế quản cấp có thể xảy ra ở người mắc bệnh viêm phế quản mạn tính hay hen suyễn. Đối với trường hợp này, người mắc bệnh không có khả năng lây nhiễm cho người khác.
Triệu chứng hay gặp của viêm phế quản cấp
Viêm phế quản cấp có triệu chứng ban đầu tương tự như cảm lạnh hoặc cúm. Tùy vào tình hình bệnh và môi người sẽ có các triệu chứng khác nhau, bao gồm triệu chứng phổ biến và cấp tính, cụ thể:
Triệu chứng phổ biến
- Ho, ho khan, ho có đờm.
- Hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mắt.
- Cảm giác mệt mỏi, đau nhức cơ thể.
- Cảm giác ớn lạnh.
- Đau đầu, thở khò khè.
- Viêm họng, sốt nhẹ (từ 37,5°C đến 38°C).
Trong đó, ho là triệu chứng ban đầu và cũng phổ biến nhất của bệnh viêm phế quản cấp, thường kéo dài từ 2 đến 3 tuần.
Triệu chứng điển hình của viêm phế quản cấp là ho, ho khan, ho có đờm
Triệu chứng cấp tính
Khi viêm phế quản cấp tiến triển nặng hơn, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng sau:
- Khó thở, tức ngực.
- Số cao (từ 38°C trở lên).
- Ho kéo dài hơn 3 tuần.
- Giảm cân không rõ nguyên nhân.
Nếu nhận thấy bạn đang mắc một số triệu chứng kể trên, hãy liên hệ hoặc khám ngay với các cơ sở y tế để có phương pháp điều trị kịp thời.
Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không?
Viêm phế quản cấp là bệnh thường xuất hiện đột ngột và có thể biến mất sau 1 đến 2 tuần nếu được điều trị đúng cách. Bệnh có thể lây lan qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hay nói chuyện gần với người khác.
Các yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm phế quản cấp tính và khiến bệnh tiến triển nặng hơn, cụ thể:
- Hút thuốc lá hay thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá.
- Người bị suy giảm miễn dịch, sức đề kháng kém và có khả năng chống lại bệnh tật thấp.
- Người đang mắc bệnh trào ngược dạ dày.
- Tiếp xúc thường xuyên với môi trường ô nhiễm, các chất gây kích ứng, chẳng hạn như khói, khói bụi, khói hóa chất,...
- Người trên 50 tuổi với sức khỏe ngày càng suy yếu.
- Thời tiết thay đổi đột ngột.
Biến chứng thường gặp
Trong một số trường hợp, người mắc bệnh viêm phế quản cấp có thể gặp một số biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời, cụ thể:
- Ho kéo dài: Thường xảy ra đối với người bệnh có hệ miễn dịch suy giảm, sức đề kháng kém và tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, môi trường ô nhiễm,...
- Viêm phế quản mạn tính: Xảy ra khi người bệnh bị viêm phế quản cấp tính lâu ngày và khi đó bạn phải sống chung với căn bệnh này cả đời.
- Viêm phổi: Đây là biến chứng đáng lo ngại của viêm phế quản cấp và có thể kéo dài thời gian điều trị của người bệnh.
- Áp xe phổi: Đây là một biến chứng nguy hiểm gây nhiễm trùng phổi và sưng tấy các mô xung quanh phổi, có thể xuất hiện mủ. Biến chứng áp xe phổi có thể gây ra tử vong.
Viêm phế quản cấp có thể biến chứng thành viêm phổi
Viêm phế quản cấp được chẩn đoán như thế nào?
Viêm phế quản cấp tính thường được chẩn đoán nhờ việc thăm khám tại các cơ sở y tế. Các triệu chứng của bệnh thường dễ nhầm lẫn với một số bệnh khác qua thăm khám lâm sàng. Do đó, người bệnh thường được chỉ định làm một số xét nghiệm sau:
Chụp X-quang phổi:
Hình ảnh X-quang giúp bác sĩ nhận ra được các dấu hiệu tổn thương hoặc viêm nhiễm ở phổi. Thông thường bệnh viêm phế quản cấp được chẩn đoán trong quá trình khám lâm sàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp người bệnh được chỉ định chụp X-quang phổi khi có triệu chứng ho, ho có đờm và kèm theo một số dấu hiệu sau:
- Người già >75 tuổi.
- Mạch > 100 lần/phút.
- Thở 24 lần/phút.
- Nhiệt độ cơ thể > 38°C.
- Nghe thấy Rale ẩm, nổ, nghi ngờ hội chứng đông đặc khi khám phổi.
Kết quả chụp X-quang phổi sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán và phân biệt được quá trình tiến triển của viêm phế quản cấp và một số biến chứng của bệnh như viêm phổi, áp xe phổi,...
Xét nghiệm máu động mạch: Giúp phân tích hàm lượng carbon dioxide và oxy trong máu.
Các xét nghiệm chức năng phổi: Đây là những xét nghiệm giúp đo lường khả năng trao đổi không khí tại phổi. Các xét nghiệm thường được thực hiện với các máy chuyên biệt khi bạn thở vào.
Xét nghiệm tìm nguyên nhân
Trong một số trường hợp kháng thuốc, khi điều trị viêm phế quản cấp có thể được bác sĩ yêu cầu làm xét nghiệm này bằng cách nuôi cấy đờm để tìm vi khuẩn gây bệnh.
Nuôi cấy đờm có thể xác định vi khuẩn gây bệnh viêm phế quản cấp
Cách điều trị viêm phế quản cấp như thế nào?
Hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp có thể tự thuyên giảm trong vòng vài tuần mà không cần điều trị. Tùy vào tình trạng bệnh mà bạn sẽ có phương pháp điều trị phụ hợp.
Sử dụng thuốc chữa viêm phế quản cấp
Phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị hợp lý cho bạn.
Điều trị nguyên nhân:
Tùy thuộc vào từng nguyên nhân, bạn sẽ được bác sĩ kê đơn loại thuốc phù hợp, cụ thể:
- Virus: Nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh viêm phế quản cấp là do virus và được điều trị với các loại thuốc kháng virus. Không nên sử dụng tùy tiện các loại thuốc kháng virus mà cần có chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Vi khuẩn: Thông thường người bệnh sẽ được điều trị viêm phế quản cấp do vi khuẩn bằng thuốc kháng sinh. Tùy vào từng loại vi khuẩn gây bệnh, bạn sẽ được bác sĩ kê loại thuốc kháng sinh phù hợp.
Điều trị triệu chứng:
Một số loại thuốc được sử dụng điều trị triệu chứng của viêm phế quản cấp là:
- Ho: người bệnh nên uống nhiều nước, sử dụng thuốc giảm ho và thuốc long đờm nếu kèm theo đờm đặc. Không nên lạm dụng thuốc giảm ho vì có để làm giảm bài tiết đờm và làm chậm quá trình khỏi bệnh.
- Sốt: Paracetamol và ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt thường được bác sĩ chỉ định. Khi sử dụng hai loại thuốc này cho trẻ em có mắc bệnh nền về tim, phổi,... nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Sổ mũi, nghẹt mũi: Sử dụng nước muối vệ sinh mũi là phương pháp tốt nhất cho người lớn và trẻ nhỏ. Không nên sử dụng một số loại thuốc như kháng histamin để làm giảm khô mũi vì có thể gây ra các tác dụng phụ.
- Khó thở: Thuốc giãn phế quản dạng hít được khuyến khích sử dụng trong các trường hợp khó thở do viêm phế quản cấp.
Bên cạnh đó, một số thuốc cung cấp vitamin, khoáng chất và kẽm cũng góp phần cải thiện nhanh tình trạng bệnh trong quá trình điều trị.
Sử dụng paracetamol để cắt cơn sốt do viêm phế quản cấp gây ra
Chữa viêm phế quản cấp với tại nhà
Một số phương pháp điều trị tại nhà giúp cải thiện tình trạng viêm phế quản cấp ở cả người lớn và trẻ em, cụ thể:
Chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn uống hàng ngày góp phần không nhỏ vào quá trình điều trị viêm phế quản cấp. Để giảm bớt các triệu chứng của bệnh, bạn cần:
- Uống nhiều nước, khoảng 1,5 - 2 lít/ngày giúp giảm ho và làm loãng đờm.
- Có chế độ ngủ nghỉ hợp lý.
- Bổ sung các thực phẩm dinh dưỡng giúp nâng cao sức khỏe, góp phần làm nhanh quá trình khỏi bệnh như sữa, thịt bò, rau và trái cây tươi, các loại cá,...
- Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc tắm với nước nóng để tạo không khí ẩm, ấm giúp giảm ho và làm lỏng chất nhầy trong đường hô hấp.
Sử dụng thảo dược từ thiên nhiên
Ngày nay, xu hướng sử dụng thảo dược từ thiên nhiên chữa viêm phế quản cấp ngày càng gia tăng. Theo các chuyên gia, người bệnh nên sử dụng các thảo dược có chứa hoạt chất Fibrolysin để giúp tăng cường hệ miễn dịch và nâng cao chức phổi, phế quản. Từ đó giúp cải thiện tình trạng viêm phế quản cấp tính.
Để sử dụng thuận tiện hơn, bạn có thể sử dụng các sản phẩm được chiết xuất từ các thảo dược thiên nhiên có thành phần chính là Fibrolysin.
Lưu ý trong điều trị viêm phế quản cấp
Người mắc bệnh viêm phế quản cấp tính cần bổ sung dinh dưỡng hàng ngày để giúp quá trình khỏi bệnh được nhanh hơn. Vậy người mắc viêm phế quản cấp nên ăn gì và kiêng gì?
Người bị viêm phế quản cấp nên ăn gì?
Chế độ ăn uống hợp lý góp phần không nhỏ trong quá trình điều trị bệnh viêm phế quản. Người bệnh nên ăn những thực vừa bổ sung dinh dưỡng, vừa có tính kháng khuẩn, cụ thể:
Rau xanh
Theo các chuyên gia, rau xanh là thực phẩm chứa nhiều vitamin và khoáng chất nên rất tốt cho hệ miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể. Điều này giúp người bệnh có khả năng ngăn chặn virus phát triển, cải thiện tình trạng sức khỏe nhanh hơn.
Ăn nhiều rau xanh giúp cải thiện sức khỏe cho người bị viêm phế quản cấp
Mật ong
Chứa hàm lượng chất kháng khuẩn, kháng viêm rất cao nên mật ong giúp ức chế các loại virus gây bệnh và có công dụng rất tốt trong điều trị viêm phế quản cấp. Mật ong không chỉ giúp cải thiện các triệu chứng ho, đau rát cổ họng mà còn nâng cao sức đề kháng cho người bệnh nhờ thành phần dưỡng chất chứa vitamin và các khoáng chất.
Trái cây giàu vitamin C
Vitamin C không chỉ có tính kháng khuẩn cao mà còn giúp cơ thể chống lại những tác nhân xấu từ môi ngoài bên ngoài nhờ khả năng thúc đẩy quá trình sản xuất interferon.
Một số thực phẩm giàu vitamin C mà người bệnh nên dùng là cam, chanh, bưởi,...
Thực phẩm được làm từ sữa không béo/ ít béo
Sữa là thực phẩm chứa nhiều protein, canxi và các chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể. Do đó, các thực phẩm được làm từ sữa rất tốt cho cơ thể. Không những giúp tăng cường sức khỏe, sức đề kháng cho cơ thể, các thực phẩm làm từ sữa còn giúp giảm ho, tiêu đờm sau một thời gian sử dụng.
Tuy nhiên, bạn nên sử dụng loại sữa ít béo hoặc không béo, ít đường như sữa chua không lạnh rất tốt cho tiêu hóa nhờ các lợi khuẩn trong sữa.
Thực phẩm giàu protein
Một số thực phẩm giàu protein như gạo, trứng, đậu phụ, các loại cá,... giúp bạn phục hồi nhanh chóng và ngăn chặn sự tái phát sau quá trình điều trị. Đặc biệt là người có hệ miễn dịch, sức đề kháng kém như trẻ em và người già cần bổ sung các thực phẩm này trong khẩu phần ăn mỗi ngày.
Người bị viêm phế quản cấp nên kiêng gì?
Một số loại thực phẩm có thể làm chậm quá trình phục hồi của người bệnh trong quá trình điều trị, cụ thể:
Đồ ăn chứa nhiều giàu mỡ
Đồ ăn chiên rán, xào chứa nhiều giàu mỡ có thể là nguyên nhân làm nặng hơn tình trạng khó thở ở người mắc bệnh viêm phổi cấp.
Thực phẩm chứa nhiều chất béo
Không chỉ gây ra tình trạng tăng cân, ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất béo có thể gây ra tăng chất dịch nhầy và làm nặng thêm tình trạng ho có đờm của người bệnh.
Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo không tốt cho người viêm phế quản cấp
Đường tinh chế
Ăn nhiều loại đường tinh chế có thể gây ra tình trạng quá tải đường cho cơ thể và làm tăng cảm giác khó thở cho người bị viêm phế quản cấp, đặc biệt là khi ho. Điều này có thể làm chậm quá trình điều trị bệnh. Đường tinh chế thường có nhiều trong bánh kẹo, trái cây đóng hộp hay sữa có đường.
Đồ ăn cay nóng, có vị chua chát
Những thực phẩm cay nóng như ớt, đồ ăn chứa ớt có thể gây kích thích niêm mạc họng và khiến tình trạng ho nặng đi. Nếu tình trạng niêm mạc họng bị kích ứng lâu ngày có thể gây ra biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm phế quản.
Những thực phẩm có vị chua chát có thể làm cho đờm đặc lại, khó khạc nhổ ra ngoài và gây khó chịu ở cổ họng cho người bệnh.
Đồ uống chứa cồn, chất kích thích, cafe
Theo các chuyên gia, bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể rất tốt đối với người bệnh đang điều trị viêm phế quản cấp. Tuy nhiên, không phải loại nước nào cũng tốt, thậm chí có thể làm xấu đi tình trạng bệnh. Do đó, để điều trị hiệu quả bệnh, bạn cần tránh uống các loại nước chứa cồn như rượu, bia, cà phê,...
Cách phòng ngừa viêm phế quản cấp hiệu quả
Không có cách nào phòng ngừa tuyệt đối viêm phế quản cấp. Tuy nhiên, bạn có thể ngăn chặn các yếu tố nguy cơ bằng cách:
- Không hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc.
- Rửa sạch tay thường xuyên, đặc biệt trong mùa lạnh để loại bỏ các virus, vi khuẩn gây bệnh.
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài và ở những nơi đông người, đặc biệt là khi ho hoặc hắt hơi.
- Tiêm vắc xin phòng ngừa như vắc xin phòng ngừa cúm, ho gà,...
- Chế độ ăn uống lành mạnh, cung cấp đủ chất dinh dưỡng và giúp cơ thể khỏe mạnh.
- Chế độ ngủ nghỉ hợp lý, đủ giấc.
- Không dùng chung một số vật dụng cá nhân như kính, khẩu trang, bàn chải đánh răng,...
- Hạn chế tiếp xúc với các chất gây kích ứng như khói bụi, khói hóa chất và một số chất ô nhiễm khác.
Hy vọng bài viết sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về viêm phế quản cấp và giúp bạn có phương pháp điều trị phù hợp cho bản thân, gia đình. Bên cạnh đó, để phòng ngừa cũng như điều trị viêm phế quản cấp, bạn có thể sử dụng sản phẩm chiết xuất từ thảo dược thiên nhiên có thành phần chính là Fibrolysin.
Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì liên quan đến tình trạng viêm phế quản cấp, bạn hãy để lại thông tin câu hỏi dưới bài viết, chuyên gia tư vấn sẽ hỗ trợ giải đáp.
Tài liệu tham khảo
https://www.cdc.gov/antibiotic-use/bronchitis.html
https://www.webmd.com/lung/understanding-bronchitis-basics
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448067/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bronchitis/symptoms-causes/syc-20355566
